Сабақтың тақырыбы: Көміртек және оның қасиеттері
Сабақтың мақсаты:
- Білімділік: Көміртектің физикалық және химиялық қасиетімен таныстыру, аллотропиялық түр өзгерісі жайлы түсінік беру және айырмашылығын анықтау. Адсорбция туралы түсінік беру.
- Дамытушылық:Химиялық элементке жалпы сипаттама беру, реакция теңдеуін құру.Оқушылардың ойлау қабілетін дамытып, тез ойлауға дағдыландыру .
- Тәрбиелік:Оқушыларды шығармашылыққа, ізденімпаздыққа тәрбиелеп, ой өрісін дамыту.
Өткен сабақты пысықтау сұрақтары
- Периодтық жүйеде неше бейметалл бар?
- Қандай топтың бейметалдарымен таныстыңдар?
- V топтың негізгі тошасында қандай бейметалдар бар?
- Фосфордың периодтық жүйедегі орны қандай?
- Маңызды қосылыстарын атаңдар
- ІV топтың негізгі топшасындағы химиялық элементтерді атаңдар?
- Сыртқы энергетикалық деңгейінде неше электрон болады?
- Сыртқы қабат аяқталу үшін неше электрон керек?
- ІV топтың негізгі топшасындағы химиялық элементтер қандай қасиет көрсетеді?
Химиялық элементке сипаттама
III топ
Табиғатта таралуы
II топ
Атом құрылысы
I топ
Периодтық жүйедегі орны бойынша көміртекке сипаттама
Атом құрылысы
C
+6 ) )
2e-
4e-
Электронның қозған күйі
Тотығу дәрежелері:
Табиғатта таралуы
Көміртектің
аллотропиялық
түр өзгерістері
Алмаз
Карбин
Графит
Карбиннің сызықтық
құрылымы
Алмаздың кристалдық торы
Графиттің кристалдық торы
Тапсырма: Кристалл торының моделін құру
ТОПТЫҚ ЖҰМЫС
А л м а з
Алмаздың түссіз, мөлдіреген түрін – бриллиант деп аталынады.
Ол ең әдемі бағалы тастар, әшекейлі заттар әзірленеді.
Г р а ф и т
Графит — карандаш өзегін және электрод өндіруде қолданылады.
Карбин
Графит
2000°С-да, төменгі қысымда карбинге айналады .
Көміртектің адсорбциялық қасиетін зерттеу
Тәжірибе
Калий перманганаты ерітіндісіне белсендірілген көмірдің әсері
Ағаш көмірінің құрлысы кеуек болғандықтан өз бетінде газдарды, сұйықтарды сіңіреді. Осы қасиетін адсорбция деп атайды. Адсорбциялық қасиетті пайдалана отырып Н.Д.Зелинский газтұтқышты ойлап тапты
Николай Дмитриевич Зелинский
(1861-1953) — профессор Московского Университета, академик, Герой Социалистического Труда
Химиялық қасиеті
Көміртек атомы
+4ē -2ē -4ē
т.т.ш т.с.ш
(тотықсыз/ы) (тотығады)
Al + C = C + O 2 = CO C + O 2 =
H 2 + C = C + Cl 2 =
C + CuO = Cu + CO 2
Қолданылуы
- Тест
1.Көміртектің периодтық жүйедегі орны:
А )IIIпериод, IV топ, негізгі топша
Ә)II период, V топ, қосымша топша
Б)II период, IV топ, негізгі топша
2.Көміртек атомындағы ядро заряды
А)6 Ә)8 Б) 4
3.Көміртек атомындағы нейтрон саны:
А)12 Ә) 6 Б) 4
4.Кристалл торы қандай:
А) иондық Ә) атомдық Б) металдық
5.Графит қайсысында бар:
А) көмір Ә) қарындаш Б) әйнек кескіш
- Тест
6.Тотығу дәрежесі -4 +2 +4 болатын 2 период элементі
А) күкірт Ә) азот Б)көміртек
7.Қатты за ттың бетінде газдың, еріген заттың сіңу құбылысы қалай аталады?
А) адсорбция Ә)десорбция Б) перолиз
8.Алмаз қайда қолданылады:
А)тау жыныстарын бұрғылауға
Ә) шыны кесуге
Б) бриллиант жасауға
9.Графит қайда қолданылады:
А) электродтар жасауға Ә)қарындаш жасауға Б) майлағыш материалдар алуға
10.Алғаш газ тұтқыш ойлап тапқан ғалым:
А) Д.И.Менделеев Ә) Н.Н.Бекетов Б) Н.Д.Зелинский
Есептер шығару:
Деңгейлік тапсырма
3 1) Метандағы көміртектің массалық үлесі
қандай?
4 2) Мына өзгерістерді жүзеге асырыңдар
C CO CO 2 Na 2 CO NaCl
5 3) 15% қоспасы бар 200г CaCO 3 ыдырағанда
қ.ж. неше литр CO 2 бөлінеді?
Үйге тапсырма §21, 22
1-5 жаттығу
